СПІС
твораў для пазакласнага чытання (4 КЛАС)
ВЕРАСЕНЬ
1. Чалавек і прырода
Канстанцыя Буйло. «Мой Мурка», «У лесе».
Анатоль Бутэвіч. «Як сасна з бярозай пасябравала».
Святлана Быкава. «Свавольніцы», «Заранка»,
«Гарэза-праменьчык».
Змітрок Бядуля. «Сняжыначкі-пушыначкі».
Алена Васілевіч. «Геша».
Янка Галубовіч. «Забаўнае паляванне», «Сцяжынка», «Што аднаму цяжка, тое
гуртам лёгка».
Віктар Гардзей. «Залаты лістапад».
Цішка Гартны. «Восень»
Ніл Гілевіч. «Цуд тварыўся — я праспаў…», «Здарэнне ў лесе».
Пятро Глебка. «На пачатку лета».
Уладзімір Дубоўка. «Восень», «Раскрытая кніга», «Хто
дужэйшы?».
Васіль Жуковіч. «Скалечаны голуб», «У зялёным лузе».
Янка Журба. «Першыя сняжынкі».
Віктар Кажура. «Пакацілася сонейка».
Клаўдзія Каліна. «Красавік», «Стракатая сойка».
Казімір Камейша. «Зімовы верш».
Аляксандр Капусцін. «Казка старой сасны».
Галіна Каржанеўская. «Мышка», «Дзе ты, Боця?».
Якуб Колас. «Каля рэчкі», «Летам».
Мікола Корзун. «Міколкаў барометр».
Янка Купала. «Вясна».
Эдуард Луканскі. «Верабейка».
Міхась Лынькоў. «Ластаўчына талака».
Валянцін Мыслівец. «Жураўлі і жураўка».
Генадзь Пашкоў. «Палессе», «Раніца
ў пушчы», «У жытнім полі».
Зіновій Прыгодзіч. «Джэк і Рыжык».
Павел Ткачоў. «Тася».
Кацярына Хадасевіч-Лісавая. «У кожнага свае справы».
Іван Шамякін. «Воўк».
КАСТРЫЧНІК
2. Чалавек і яго род
Эдзі Агняцвет. «Слова пра маці».
Лёля Багдановіч. «Адзіная, як маці!».
Васіль Вітка. «Вавёрчына гора».
Артур Вольскі. «Татаў родны куток».
Янка Купала. «Над калыскай».
Уладзімір Ліпскі. «Праўдзівы аповед пра твой і мой
радавод».
Алесь Ставер. «Унуку».
Васіль Сумараў. «Мой дом».
Віктар Швед. «Я нарадзіўся беларусам».
Васіль Шырко. «Дзед Манюкін і ўнукі».
ЛІСТАПАД
3. Чалавек і Радзіма
Эдзі Агняцвет. «Кліча вецер свежы».
Анатоль Астрэйка. «Родная краіна».
Артур Вольскі. «Славы даўняй адгалосак», «Мой скарб».
Алесь Гурло. «Мой край».
Васіль Жуковіч. «Цудоўная краіна», «Беларус», «Няма даражэйшай зямлі»,
«Беларуская старонка» «Францішак Скарына».
Анатоль Зэкаў. «Па-беларуску і па-руску», «Чатыры зярняткі».
Уладзімір Карызна. «Песня аб родным».
Яўген Крупенька. «Два словы»
Уладзімір Ліпскі. «Замак без замка», «Салігорскія агні».
Уладзімір Мазго. «Мірскі замак».
Мікола Маляўка. «Полацк».
Георгій Марчук. «Як Несцерка французаў перахітрыў».
Міхась Пазнякоў. «Адказ сыну», «Радзіма», «У бары»,
«Заўжды вярнуся».
Алесь Пісьмянкоў. «Мы — беларусы».
Кастусь Цвірка. «Там яна».
Вольга Шпакевіч. «Мая зямля».
Уладзімір Ягоўдзік. «Нясвіжскі палац»,
«Статут Вялікага Княства», «Сынковіцкая царква».
СНЕЖАНЬ
4. Чалавек, слова і кніга
Мікола Арочка. «Цяжкае пытанне».
Лёля Багдановіч. «Мы дзеці мовы беларускай».
Пятрусь Броўка. «Родныя словы».
Тамара Бунта. «Добры дзень!».
Васіль Вітка. «Слова», «Шляхі-дарогі».
Васіль Жуковіч. «Кніга».
Анатоль Зэкаў. «Дзве мовы».
Анатоль Канапелька. «Роднае слова».
Міхась Пазнякоў. «Скарына».
Пімен Панчанка. «Хлебныя словы».
Генадзь Пашкоў. «Родная мова».
Пятро Прыходзька. «Твая мова».
Юрась Свірка. «Словы».
Мікола Чарняўскі. «Прыгода з Коскаю».
СТУДЗЕНЬ
5. Чалавек і мастацтва
Тамара Бунта. «Урок музыкі».
Змітрок Бядуля. «Дудачка».
Анатоль Дзеружынскі. «Наш беларускі ручнік».
Максім Танк. «Казка пра музыку».
Уладзімір Карызна. «Іграй, жалейка, не змаўкай…».
Мікола Чарняўскі. «Цымбалы».
Уладзімір Ягоўдзік. «Слуцкія паясы».
ЛЮТЫ
6. Быць на зямлі
чалавекам
Эдзі Агняцвет. «Першае слова».
Іван Аношкін. «Ленус-хранікалюс», «Дружная сямейка».
Рыгор Барадулін. «Грамат не хапіла».
Тамара Бунта. «Дзіўная сінічка».
Ядзвіга Бяганская. «Атося».
Змітрок Бядуля. «Казка пра мядзведзя».
Эдуард Валасевіч. «Мітрафан і дэльтаплан», «Сама», «Арэхі
і агрэхі», «Кот і вожык», «Арэх і жаба».
Алена Васілевіч. «Маміна свята».
Васіль Вітка. «Самая дарагая рэч у нашым доме», «Добры знак»
Ніна Галіноўская. «Фантазёр».
Сцяпан Гаўрусёў. «Пад апекаю бацькоў».
Васіль Жуковіч. «Трэба», «Свет — дзівосны».
Яўген Мартыновіч. «Як сябры дапамаглі Пыху».
Георгій Марчук. «Прыгоды дзяўчынкі Агапкі і ката Фокуса».
Алена Масла. «Цудадзейныя лекі».
Уладзімір Корбан. «Казёл і Муха».
Анатоль Крэйдзіч. «Сінічкі міратворцы».
Міхаіл Пазнякоў. «Хітры Іванка», «Цукеркі».
Уладзімір Правасуд. «Вузел».
Пятро Рунец. «Аднойчы вечарам».
Міхась Скрыпка. «Індык», «Апанас», «Звяглівы Лыска».
Максім Танк. «Конь і леў», «Казка пра мядзведзя», «Сярод лясоў
наднёманскіх».
Андрэй Федарэнка. «Памылка».
Мікола Чарняўскі. «Чарадзейныя пруткі».
Вольга Шпакевіч. «Любіце родных».
Фёдар Янкоўскі. «І за гарою пакланюся».
САКАВІК
7. Чалавек і грамадства
Лёля Багдановіч. «Праспалі свята».
Алесь Бадак. «Воўк і навука».
Анатоль Бутэвіч. «Бунт у каралеўстве Віндаўса Вялікага».
Сяргей Давідовіч. «Кемлівы Заяц!».
Анатоль Зэкаў. «Чатыры зярняткі».
Кастусь Ладуцька. «З Брэсцкай Тамашоўкі».
Легенды. «Золата ў прыполе», «Ліхая доля».
Павел Місько. «Добры чалавек»
Ганна Скаржынская-Савіцкая. «Прывід», «Перахітрыў».
Максім Танк. «Падарожжа мураша Бадзіні».
Кацярына Хадасевіч-Лісавая. «Велапрабег з прыгодамі», «Ліст да
Дзеда Мароза», «Чароўная ракавіна», «Вухуцік».
Мікола Чарняўскі. «Урок ветлівасці».
Іван Шуцько. «Труцень і пчолкі».
КРАСАВІК
8. Чалавек на планеце Зямля
Артур Вольскі. «Боль Чарнобыля».
Ніна Галіноўская. «Хата для шпакоў».
Мікола Гамолка. «Васілёва бярозка».
Ніл Гілевіч «Сіняя пушча».
Хведар Гурыновіч. «Давайце пасадзім па дрэўцу»,
«Праталіны».
Уладзімір Правасуд. «Мядзведзевы забавы».
Язэп Пушча. «Белавежа».
Іван Шамякін. «Чорны прамень».
Мікола Янчанка. «Як я расой лячыўся».
МАЙ
9. Лёс чалавека на вайне
Апавяданні з кнігі «Ніколі не забудзем».
Анатоль Астрэйка. «Плошча Перамогі».
Анатоль Грачанікаў. «Каля помніка
партызанскай славы “Прарыў”».
Аркадзь Куляшоў. «Над спаленай вёскай».
Янка Маўр. «Дом пры дарозе», «Завошта».
Пімен Панчанка. «Дзеці вайны».
Іван Шамякін. «Алёша-разведчык».
Георгій Шыловіч. «Была нядзеля…».
АСНОЎНЫЯ ПАТРАБАВАННІ ДА ВЫНІКАЎ
ВУЧЭБНАЙ ДЗЕЙНАСЦІ вучняў
В е д а ц ь:
прозвішчы аўтараў, назвы і змест 5 твораў, якія вывучаліся;
на памяць вершы: Якуб Колас. «Усход сонца», Ніл
Гілевіч. «Я – беларус», Уладзімір Карызна. «Люблю цябе, Белая Русь»,
Васіль Жуковіч. «Першая настаўніца», Пятрусь Броўка. «А ты хоць дрэва
пасадзіў?».
У м е ц ь (валодаць спосабамі
пазнавальнай дзейнасці):
правільна і асэнсавана чытаць сам сабе цэлымі словамі
(незразумелыя і шматскладовыя словы па складах);
выразна, правільна і асэнсавана чытаць тэкст уголас з
захаваннем інтанацыі сказа, паўз, патрэбнага тону і тэмпу, перадаваць рытм пры
чытанні верша;
вызначаць дзейных асоб, называць галоўнага героя, вызначаць
яго ўчынак, прычыну ўчынку;
вылучаць у тэксце мастацкія (вобразныя) словы;
маляваць словамі карціну прыроды;
вылучаць сэнсавыя часткі апавядальнага твора, вызначаць
галоўнае ў кожнай частцы;
самастойна падрабязна пераказваць невялікі апавядальны тэкст
ці яго частку па калектыўна складзеным плане;
прыводзіць прыклады верша, казкі з вывучаных твораў;
самастойна арыентавацца ў кнізе па змесце;
вызначаць прыкладны змест кнігі па яе знешніх паказчыках (прозвішча аўтара, загаловак, ілюстрацыі на
вокладках і ў кнізе);
самастойна выбіраць кнігі для чытання па прапанаванай
настаўнікам тэме з дапамогай кніжнай выстаўкі або адкрытага падыходу да кніжных
паліц.
В ы к а р ы с т о ў в а ц ь н а б ы т ы я
в е д ы і ў м е н н і
ў п р а к т ы ч н а й д з е й н а с ц і і п а
ў с я д з ё н н ы м ж ы ц ц і:
ацэньваць уласныя паводзіны і жыццёвыя сітуцыі з пазіцый
маральных норм і культурных каштоўнасцей;
асэнсавана чытаць творы, адпаведных узросту;
асэнсавана ўспрымаць вусную і пісьмовую інфармацыю для
задавальнення пазнавальных інтарэсаў;
выбіраць кнігі ў класным кутку чытання, бібліятэцы па
вызначанай тэматыцы;
абменьвацца думкамі па прачытаным ці праслуханым творы;
узбагачаць эмацыянальна-каштоўнасны вопыт успрымання твораў розных відаў
мастацтва і выказваць свае ўражанні.
